Terleme, rutubet, nem, buğu dediğimiz şey aslında normalde havanın içinde gaz halinde bulunan su buharının soğuk bir yüzey gördüğünde sıvı hale geçmesi ve size görünür olmasıdır. Dolayısıyla probleminiz aslında su buharının pencere çerçevesi üzerinde ya da camda sıvı hale geçerek size görünür olması değil, daha öncesinde bu kadar su buharının neden evden dışarı atılmadığıdır.

Evde rutubet neden artar?

• Evde çamaşır kurutmak, ocak, su ısıtıcı, katalitik soba çalıştırmak, duş almak vb. faaliyetler iç mekandaki su ve su buharı miktarını mütemadiyen arttırır. Rutubetin kaynağı da bu faaliyetlerdir.
• Modern evler daha iyi ısı yalıtımı sağladıklarından rutubet dışarıya kolay kaçamaz. Oysa hava sirkülasyonu olmolsa su buhar oranı yüksek olan hava doğal olarak rutubeti az olan havaya karışacaktır. Ancak yalıtımı yüksek evlerde siz evi havalandırmıyorsanız bu sirkülasyon doğal yolla olamaz ve rutubet problemi daha çok görülür.
• Artan kişisel su buharı üretim miktarıyla ters orantılı olarak modern konutlarda yaşam alanları küçülmüştür. Bu da terlemenin günümüzde daha çok görülmesine sebep olur.
• Yeni inşaatlar ilk aylarda inşaat malzemelerin kendi rutubetlerinden ötürü bu problemle daha çok karşı karşıya kalır.
• Her yeni kış sezonuna girerken soğuk havaların gelmesiyle rutubet problemi daha çok görülür ve ileriki günlerde azalır.

Neden gaz halindeki su buharı sıvı hale geçer?

Çünkü soğuk havanın içinde su buharı tutma kapasitesi sıcak havaya göre daha azdır. Bu bir fizik kuralıdır. Siz banyo yaparken su buharı havanın içine karışır ve odanın her yerinde havanın içinde vardır o su buharı. Ancak örneğin duvara yapışık olan ayna duvardan soğuk çektiğinden dolayı odaya göre nispeten soğuktur ve siz suyu o yüzeyde yani aynada görürsünüz. Çünkü oradaki hava aynadaki soğuktan ötürü içindeki su buharını daha fazla tutamaz ve su görünür olur. Buna biz terleme deriz. Ben hava çok soğuk bile olsa banyo yaptıktan sonra banyonun penceresini mutlaka 3 dakika açar banyoyu havalandırırım. Böyle yapmıyor olsaydım belki banyoda, belki evin başka bir yerinde evin içinde biriken rutubet kendini gösterecekti.

Rutubet genelde kendini nerelerde gösterir ve bunların çözümü nedir?

Odanızın içerisi sıcak ve sıcak havanın da su buharı tutma kabiliyeti fazla olduğu için su buharı havanın içinde artar, artar, artar. Ancak odada hava her yerde aynı ısıda değildir. Özellikle odanın ısı yalıtımı iyi olmayan bazı yüzeyleri nispeten soğuktur. Bunlar; pencereler, kapılar, duvarlar, tavan gibi odada ısı yalıtımı açısından en zayıf halka sayılabilecek yüzeyler olarak düşünülebilir. Bu yüzeyler nispeten soğuk olduklarından buralara yaklaştığında hava da soğur. Soğuk havanın gaz halindeki su buharını tutma kapasitesi daha düşük olduğundan, odanın genelinde olduğu gibi hava suyu içine hapsedemez ve sıvı hale geçer. Maddenin gaz halinden sıvı hale geçişine yoğuşma denir. Yoğuşma eğer pencerede kendini gösterirse “pencere terliyor” deriz, camda kendini gösterirse “cam buğu yapıyor” deriz, duvarda kendini gösterirse de “duvarda rutubet var, karardı, küflendi” deriz.

Yoğuşma nerelerde görülür?

Öğrendiğimiz üzere su buharında yoğuşma, odanın en soğuk yüzeylerinde başka bir ifadeyle havanın su buharı tutma kapasitesinin en az olduğu yerlerde görülür.

Cam

Isıcam kullanılmıyor ise yoğuşma en başta camlarda göze çarpar. Pencereler şeffaf olmaları da itibari ile yoğuşmanın kolay gözlemlendiği yüzeylerdir. Dışarıyı göremez oluruz. Pencerelerde terleme sorunu diye sıkça duyduğumuz tabir de buradan gelmektedir.

Pencere

Eğer ısıcam kullanılıyor ise zayıf halka cam olmayacaktır. Hatta Isıcam Sinerji ve Isıcam Konfor gibi Low-E kaplamalı ısıcamların kullanılması iç camların sıcaklığını koruyacağından cam yüzeyindeki yoğuşmayı önler. Bu sefer de yalıtımlı doğrama kullanıp kullanmadığımız önem kazanır. Yalıtımsız doğrama var ise zayıf halka o olacağı için yoğuşma buralarda gözlemlenir. Eğer hem cam hem de doğrama (çerçeve) yalıtımlı ise, penceredeki zayıf halka yalıtım camının 2 yada 3 cam panelini birbirlerinden belli bir mesafede tutan, cam kenarlarındaki cam ara boşluk çıtası dediğimiz metal çıtalar olacaktır. Bu çıtaların ısı yalıtımlı olanlarına sıcak kenar cam çıtası denir. Evler için bunlardan özel ürettirmek zordur ama projeler için toptan yapıldığında uygulanmasında fayda vardır.

Duvar

Eğer pencerede terleme olmaması için tüm önlemler alındıysa, yani evin ısı açısından en zayıf halkası artık pencereler değil ise, yoğuşma soğuk duvarlarda gözlemlenebilir ve küfe sebep olur ki camlarda olandan çok daha sevimsiz ve masraflı bir durumdur.

Sonuç olarak rutubet probleminin görüldüğü yer bazen pencereler olsa da çözümü pencerelerde değildir. Pencereler günümüzde yüksek yalıtım sağlayarak ev içinde üretilen su buharının dışarıya sirküle olmasını engelleseler de bu ısı yalıtımı açısından istediğimiz bir sonuçtur. Asıl yapılması gereken şey ise;

• evimizi hergün 1-2 kez havalandırmaya
• baca varsa açık tutmaya
• evin içinde çamaşır kurutmamaya
• banyolarda havalandırma pencereleri bulundurmaya
• mutfaklarda aspiratör ve baca yolu ile havalandırmaya
• çiçek ve akvaryum gibi rutubet oluşturan nesneler kullanmamaya

gayret etmektir.

Pencerelerde buğu ne zaman görünmeye başlar?